Dlaczego i po co banki centralne skupują złoto?

Złoto od wieków jest podstawowym składnikiem rezerw finansowych krajów. Mimo upływu lat - jego atrakcyjność nie maleje, dlatego nic dziwnego, że banki centralne znów stają się pierwszoligowymi nabywcami złota. Rzeczywiście, szacuje się, że banki centralne posiadają obecnie ponad 35 000 ton metrycznych metalu, około jednej piątej całego wydobycia. W tym kontekście zdecydowanie warto się zastanowić, dlaczego banki centralne kupują złoto oraz czy ma to jakiś wpływ na naszą codzienność, jako zwykłego obywatela.

Po co nam złoto?

Banki centralne pełnią kilka podstawowych funkcji, w tym ustalanie stóp procentowych, regulowanie polityki pieniężnej oraz kontrolowanie druku i obiegu monet i banknotów. Jednak najważniejszym zadaniem banków centralnych jest zapewnienie stabilności cen krajowej waluty przy jednoczesnym zapobieganiu załamaniu się systemu bankowego. Osiąga się to poprzez kontrolowanie inflacji – chociaż, jak pokazał obecny światowy kryzys gospodarczy, czasami los waluty danego kraju może być trudny do kontrolowania przez bank narodowy. To ryzyko jest jednym z powodów, dla których zakupy złota przez banki centralne wzrosły w ciągu ostatniej dekady. Sztabka złota zawsze zachowuje swoją wartość i daje poczucie bezpieczeństwa, bardziej niż inne aktywa, choć również amerykańskie obligacje skarbowe są wskazywane jako jedna z pewniejszych inwestycji, nawet w bardziej niepokojących finansowo czasach. W tym kontekście spójrzmy na główne powody, dla których złoto jest preferowanym towarem rezerwowym dla banków narodowych,  w tym również polskich rezerw złota.

Przede wszystkim, złoto kusi banki bo jest dobrze znaną bezpieczną inwestycją, która zachowuje swoją wartość (lub nawet rośnie) w czasach niepewności, zmienności na giełdzie lub kryzysu geopolitycznego. Jest postrzegane jako składnik aktywów, który nie pociąga za sobą zobowiązań, co zwiększa jego zdolność do ograniczania ryzyka, jest więc to niejako zwykła racjonalna dywersyfikacja rezerw. Idąc dalej, zabezpieczenie przed skutkami inflacji to kolejny powód, dla którego banki centralne kupują złoto. Najprościej rzecz ujmując, inflacja to wzrost ceny koszyka dóbr, dlatego złoto kupują głównie banki, które potrafią myśleć naprzód. Oczywiście też należy przypomnieć, że podstawową funkcją banków centralnych jest promowanie stabilności i pobudzanie wzrostu gospodarczego. W miarę jak waluty stają się coraz bardziej dewaluowane, a kurs złota rośnie - banki tym bardziej muszą upewnić się, że ich gospodarki nie upadną. W związku z tym złoto służy do kontrolowania wielkości i szybkości wzrostu rynku.

Bank centralny - co to za instytucja i jaką funkcję pełni?

Zanim zaczniemy się bliżej zastanawiać nad tym, dlaczego sporo złota kupiły liczne banki centralne - najpierw odświeżmy termin, czym w ogóle jest bank centralny i jakie są jego kluczowe funkcje. Bank centralny to instytucja rządowa, która nadzoruje politykę monetarną kraju i kontroluje jego podaż pieniądza. Mówiąc najprościej, banki centralne pozwalają na drukowanie banknotów będących prawnym środkiem płatniczym (rachunki papierowe), które możesz znaleźć w swoim portfelu. Monitorują też, kiedy relatywnie niska cena złota zachęca do zakupu - bo właśnie poza wyżej wymienionymi funkcjami bank centralny posiada narodowe rezerwy finansowe składające się z walut obcych, metali szlachetnych i innych aktywów.

Dlaczego banki centralne kupują złoto?

Jedną z głównych ról złota dla banków centralnych jest dywersyfikacja posiadanych rezerw, dlatego starają się powiększać ilościowe rezerwy złota wykładniczo. Banki są odpowiedzialne za waluty swoich krajów, ale te jak wiadomo mogą podlegać wahaniom wartości w zależności od postrzeganej siły lub słabości podstawowej gospodarki. W razie potrzeby banki centralne złota mogą być zmuszone do drukowania większej ilości pieniędzy, ponieważ stopy procentowe, tradycyjna dźwignia kontroli monetarnej, od ponad dekady utknęły w pobliżu zera. Ten wzrost podaży pieniądza może być konieczny, aby zażegnać zawirowania gospodarcze, ale kosztem dewaluacji waluty. Złoto jest natomiast skończonym fizycznym towarem, do którego podaży nie da się łatwo zwiększyć. Jako taki jest naturalnym zabezpieczeniem przed inflacją, dlatego kupowanie złota dla banków centralnych naprawdę ma sens, to tak naprawdę główny powód, dlaczego banki centralne kupują złoto. Kiedy na scenie międzynarodowej dzieje się źle, niska cena złota zaczyna iść w górę, a inwestorzy (w tym również banki centralne) rzucają się na tony złota, aby chronić swoje aktywa. Jak wiadomo, większe zainteresowanie inwestorów wpłynie na cenę ton złota, podnosząc ją konkretnie.

Dlaczego banki centralne trzymają złoto?

Złoto nie niesie ze sobą ryzyka kredytowego, można też liczyć na relatywnie niską cenę kruszcu, dlatego służy jako źródło zaufania w kraju i we wszystkich środowiskach gospodarczych. To czyni złoto jednym z najważniejszych aktywów rezerwowych na świecie, obok obligacji rządowych. Odwrotna relacja złota z dolarem amerykańskim, kolejnym ważnym aktywem rezerwowym, stanowi dodatkowy element jego atrakcyjności, na który uwagę zwracają również banki centralne krajów wschodzących. Kiedy dolar traci na wartości, złoto zazwyczaj rośnie, umożliwiając bankom centralnym ochronę swoich rezerw w okresach niestabilności rynku. Inną podstawową rolą złota dla banków centralnych jest dywersyfikacja ich rezerw - ilościowe rezerwy złota pełnią w tym wszystkim naprawdę ogromne znaczenie. Jak powiedzieliśmy wcześniej, banki są odpowiedzialne za waluty swoich krajów, nie chcą więc sprzedać narodowego złota, ale będą go trzymać. Jest tak ponieważ, jak wiadomo, waluty mogą podlegać wahaniom wartości, w zależności od stanu gospodarki kraju, a złoto w kontekście całkowitej wartości aktywów rezerwowych pozostaje niezmiennie wartościowe. Wystarczy spojrzeć na złote rezerwy banku rosyjskiego, aby się o tym przekonać i zrozumieć chęć kupowania złota w każdym zakątku świata.

Który bank centralny ma najwięcej złota?

Zmienił się profil najbardziej aktywnych banków centralnych, a tradycyjne potęgi gospodarcze, takie jak USA, Niemcy, Francja i Włochy, nie powiększają posiadanych rezerw złota, ale zamiast tego zachowują znaczne zasoby, które już posiadają. Jak podają dane, to właśnie Stany Zjednoczone posiadają najwięcej złota, ponad 8100 ton, co stanowi prawie 78 procent ich całkowitych rezerw walutowych. To ponad dwukrotnie więcej niż drugie na liście Niemcy, które w swoich rezerwach zebrały 3300 ton złota (około 74 procent rezerw).

Nowi nabywcy złota, czyli jakie banki centralne kupują złoto z gospodarek wschodzących?

• Rosja,
• Chiny,
• Turcja,
• Indie.

Jednak pomimo tego, że cztery kraje kupowały znaczne ilości złota w ciągu ostatniej dekady, nadal pozostają w tyle za swoimi zachodnimi odpowiednikami, przy czym złoto stanowi zaledwie 22 procent rosyjskich rezerw, podczas gdy chińskie zasoby wynoszące niecałe 2000 ton stanowią zaledwie 3 procent.

Ile złota ma bank centralny w Polsce?

Spójrzmy teraz na najbardziej nas interesujący Narodowy Bank Polski. W ostatnim czasie członkowie Unii Europejskiej regularnie powiększają swoje gospodarstwa i nasz kraj jest wśród nich. Coraz więcej mówi się o zakupach złota przez nasz polski Bank Centralny, nic więc dziwnego, że jako Polacy możemy się zastanawiać, jak to wygląda w naszym kraju. Tym bardziej, że tyle się słyszy, o tym jak wiele banki centralne kupują złota w innych miejscach świata. Jeśli więc spojrzeć w zasoby narodowego złota polskiego, jakie Narodowy Bank Polski ma w posiadaniu to najnowsze dane z końca kwietnia podają zasób na poziomie 7,352 mln uncji rezerwy złota. Przekładając to na wartość polskiej waluty, z raportów o aktywach rezerwowych nbp wynika - mowa o ponad 62 mld zł. Można więc mówić w Polsce o wzroście wartości całkowitych rezerw i to jest dobra wiadomość.

Gdzie jest trzymane polskie złoto?

Większość banków przechowuje złoto w swoich podziemnych skarbcach, chociaż niektóre trzymają swoje fizyczne złoto w rezerwach walutowych. Jeśli chodzi o przechowywanie polskich rezerw złota to sytuacja wygląda następująco.

Co należy wiedzieć o przechowywanym w Polsce złocie?

• spełnia międzynarodowe standardy czystości,
• każda sztabka posiada znak rafinera,
• każda sztabka ma swój indywidualny numer seryjny.

Sztabki są przechowywane w formach London Good Delivery. Długie lata nasze polskie złoto mieściło się w londyńskim skarbcu, natomiast z racji coraz to większych zakupów złota - dzisiaj mamy więcej niż 104 tony zasobów w skarbcach NBP, gdzie każdy z nas może się udać i zobaczyć te sztaby na własne oczy. By nie mieć wątpliwości co do wypełnienia tej instytucji złotym kruszcem, który ma dla naszego kraju ogromną wartość.

Podsumowując, chociaż pochodzenie banków centralnych kupujących złoto mogło się zmieniać na przestrzeni lat, powody utrzymywania aktywów zmieniły się niewiele i posiadanie złota dla państw całego świata ma ponadczasowe znaczenie. Jeśli chcesz wiedzieć, co dzieje się na rynku złota – obserwuj, kiedy banki centralne przechodzą do powiększenia rezerw kruszcu, kiedy maleją rezerwy dolarowe oraz nie zapomnij o przeglądaniu danych międzynarodowego funduszu walutowego. Wtedy zrozumiesz fenomen światowy, jaki niesie ze sobą blask złota i dlaczego złoto budzi emocje niezmiennie - bez względu na czasy.