Jak i gdzie powstają złote monety?

Złoto zachwyca w każdej formie. Jednak to monety jak nic innego potrafią z tego metalu szlachetnego wydobyć prawdziwy połysk i zachwycić kunsztem wykonania. Choć srebrne monety bulionowe również potrafią zaskoczyć swoim pięknem, to jednak pierwsze miejsce w konkursie splendoru należy się ich złotym odpowiednikom - czy to kolekcjonerskim, czy też bulionowym.

Niektórym wystarczy podziw nad tym, co znajduje się na powierzchni monety, jednak co bardziej dociekliwi idą o krok dalej - chcąc dowiedzieć się jak powstają złote monety, tak często będące miniaturowymi dziełami sztuki. Bez względu na to, w której z tych grup się znajdujesz - zapraszamy do wspólnego poszukiwania odpowiedzi.

Czyste złoto w dobrych rękach - czyli, gdzie powstają monety?

Mennica (z jęz. niemieckiego: münze – moneta) to miejsce, w którym odbywa się produkcja monet - zarówno złotych, jak i srebrnych. Ciekawostką jest, że mimo całej swej sławy - monety w wersji kolekcjonerskiej, tudzież bulionowej są jedynie ułamkiem tego, czym zajmuje się dana mennica. 

To, czym głównie zajmują się mennice to monety obiegowe, które wykonane są z metali, ale rodzaju nieszlachetnego. Nazwa monet tego rodzaju oczywiście nie jest przypadkowe - wystarczy, że spojrzysz na drobne w portmonetce, by przekonać się, że w istocie są w obiegu. Mimo, że również są ładne to nie mogą się swoim kunsztem, a przede wszystkim blaskiem i blichtrem równać do monet złotych, kolekcjonerskich i bulionowych.

W jakich czterech etapach powstaje każda złota moneta?

• Etap pierwszy: projektowanie
• Etap drugi: prototypowanie
• Etap trzeci: rafinacja metalu
• Etap czwarty: bicie monet - produkcja

Każda złota moneta jest wyjątkowa, a jeśli chcesz lepiej zrozumieć jej wartość - możesz to zrobić poprzez bliższe zapoznanie się ze specyfiką poszczególnych etapów. Z racji tego, że niektóre źródła podają projektowanie i prototypowanie w formie jednego punktu - również spojrzymy na ten etap produkcji moment w ten sposób.

Złote monety - wszystko zaczyna się od inspiracji

Bez względu na to, czy mówimy o powstaniu nowych monet kolekcjonerskich, czy bulionowych - żadna nie dojdzie do skutku bez konkretnego pomysłu. Przyjęło się, że zwykle ten pojawia się w odniesieniu do chęci upamiętnienia konkretnego wydarzenia, lub osoby. Weźmy tutaj na przykład kanadyjską mennicę królewską i jej “Liść klonu” - kanadyjski symbol narodowy przeniesiony na powierzchnię jednej z najpopularniejszych monet inwestycyjnych. Innymi ciekawymi przykładami są Amerykański Orzeł, czy kangur - oczywiście pochodzący z australijskiej mennicy. Krzewienie kultury danego kraju jest dodatkową wartością dodaną związaną z powstawaniem pomysłu na konkretną estetykę monety.

Niesamowite jest to, że przyglądając się dowolnej monecie - możemy bliżej zrozumieć kulturę, historię, czy kontekst społeczny jej powstawania. W przypadku monet obiegowych z metali nieszlachetnych też można wiele odczytać, ale to za bulionowymi i kolekcjonerskimi arcydziełami nierzadko stoi wielki talent. Złoto zamienione w czar monet inspirowanych dziełami artystów takich jak August Saint-Gaudensa jest skarbem w każdym słowa tego znaczeniu - wystarczy zerknąć na rewers Amerykańskiego Orła, by rozwiać wszelkie wątpliwości.

Projektowanie i prototypowanie złotych monet

Nie tylko produkcja monet ogólnie dzieli się na kilka etapów, już sam projekt jest zadaniem wielopoziomowym, gdzie szkice i rysunki są podstawą do kolejnych kroków powstawania monet bulionowych, czy też kolekcjonerskich.

Projekt i prototypowanie monet z metali szlachetnych - krok po kroku:

1. Szkic monety.
2. Gliniany model (w dużej skali)
3. Gipsowy odlew - redukowany etapami aż do pożądanego rozmiaru monety.
4. Stempel wypukły - do wytwarzania matryc.

Warto zauważyć, że współcześnie mennice gdzie tylko mogą korzystają z nowoczesnych rozwiązań - dla zapewnienia wysokiej jakości i efektywności produkcji. Jednym z przykładów takich innowacji jest chociażby modelowanie 3D. Nierzadko monety bulionowe powstają z wykorzystaniem druku przestrzennego.

Rafinacja metalu do numizmatów kolekcjonerskich

W kontekście rafinacji warto zaznaczyć, iż choć ten etap jest ściśle powiązany z poprzednim - to odbywa się niezależnie od projektu i prototypowania. Podczas tego procesu mennica musi określić kilka kluczowych czynników w stosunku do samego surowca, z jego próbą na czele.

Stop miedzi wykorzystywany do obiegówek nie wymaga takich szczegółowych zabiegów, jak to co się dzieje przy okazji metali szlachetnych, ze szczególnym uwzględnieniem złota. Tym bardziej, że wykonane z niego monety zwykle wyróżniają się najwyższą próbą, bo aż na poziomie 9999 - kanadyjski liść klonowy jest tego doskonałym przykładem. Jednak trzeba tutaj zauważyć, że w niektórych monetach kolekcjonerskich stop miedzi też ma znaczenie np. Krugerrand to w 91,67 procentach złoto, a w 8,33 % - miedź właśnie.

Mennica więc określa specyfikację zamawianego surowca, a rafineria dostarcza go w formie zwiniętych rulonów - dokładnie zgodnie z określoną wcześniej i pożądaną specyfikacją.

Jak wygląda kontrola jakości monet ze złota?

Gdy zwoje z rafinerii dotrą do mennicy, przychodzi czas na ich ponowne walcowanie - jednak z tą różnicą, że celem tutaj jest uzyskanie blachy o pożądanej grubości, jeszcze jednak nieco większej niż ta, którą będzie finalnie charakteryzować się efekt końcowy. To bardzo ważne zadanie - jedno z najważniejszych wpływających na to, czy monety kolekcjonerskie przejdą finalnie przez kontrolę i będą produktem zgodnym z początkowymi założeniami. Następnie przychodzi pora na wycięcie krążków z ww. blachy i przekazanie ich do prasy.

Z jakich elementów składa się matryca dla monet z czystego złota?

• awers,
• rewers,
• dwa półpierścienie.

Ciekawostką jest, że na półpierścieniach zwykle widnieje odcisk rantu monety. Mają one bardzo ważną rolę w kontekście zabezpieczenia monet przed czynnikami zewnętrznymi, takimi jak uszkodzenia mechaniczne. Istotne jest również to, że matryce wymagają stosunkowo częstej wymiany. Wynika to z ich skłonności do zużywania się podczas użytkowania.

Po wybiciu przychodzi kluczowy moment - kontrola jakości każdej jednej wychodzącej spod matrycy monety. Bez względu na to, czy zdobi ją wizerunek królowej, czy chodzi o szczegóły z gałązką oliwną - każda szanująca się mennica nie pozwoli sobie na jakiekolwiek niedociągnięcia i do tego niezbędny jest pieczołowicie przemyślany proces kontroli jakości.

Co podlega kontroli podczas sprawdzania jakości monet?

Waga monety jest jednym z najważniejszych parametrów podczas kontroli ich jakości, ale oczywiście nie jedynym. Jakość odcisku stempla również jest pod pieczołowitą uwagą mennicy - wszelkie detale, gwiazdy, czy promieniste linie muszą być idealnie odwzorowane, zgodnie z projektem. O ile, gdy chodzi monety obiegowe - nikt by się na tym nie rozwodził w tak szczególny sposób, to gdy przychodzi pora na kontrolę monet wykonanych ze złota i innych metali szlachetnych - zwłaszcza tych najwyższych jakości (typ ‘proof’ i kolekcjonerskie), nie ma miejsca na jakiekolwiek odstępstwa.

Interesujące jest również to, co się dzieje z monetami, których próba złota okazała się niewystarczająca lub też nie spełniły innych wymogów w czasie kontroli jakości. Okazuje się, że razem ze wszelkimi pozostałościami blachy po krążkach - trafiają ponownie do rafinerii. Tam zostają przetapiane i tam dostają swoją drugą szansę na to, by tym razem dołączyć do grona monet spełniających wszystkie wyznaczone wymagania, w tym do najbardziej rozpoznawalnych produktów konkretnych mennic - jak Wiedeński Filharmonik, czy Liść Klonowy z mennicy kanadyjskiej.

Do jeszcze ciekawszych sytuacji należy ta, gdy monety którym nie udało się przejść kontroli - zamiast z powrotem do rafinerii stają się czymś w rodzaju unikatu i są bardzo cenne z punktu widzenia kolekcjonerów. Oczywiście w przypadku monet obiegowych raczej rzadko dochodzi do takiej sytuacji, ale jeśli chodzi o te wykonane ze złota i innych metali szlachetnych - zachęcamy do zagłębienia się w temat i poczytania na temat tego, jak wielką wartość mogą zyskać takie okazy dzięki całkiem przypadkowym destruktom.  Warto się tej tematyce przyjrzeć tym bardziej, jeśli chcesz uzupełnić swój zasób kamieni szlachetnych właśnie rzadkimi i drogocennymi monetami kolekcjonerskimi. Taka wiedza pomoże Ci jeszcze lepiej zrozumieć ten rynek i dokonywać na nim skutecznych inwestycji.

Złote monety bulionowe i kolekcjonerskie - dlaczego warto je kupować?

Od zarania dziejów złoto było cenione przez człowieka jako cenna substancja wykorzystywana do wyrobu wszelkiego rodzaju przedmiotów, od bardzo dużych rzeźb po małe monety i biżuterię, które można z łatwością trzymać w dłoni. Podstawowe użycie złotych monet bulionowych opiera się na idei, popartej dowodami historycznymi, że złoto zachowa wartość nawet w trudnych ekonomicznie czasach i później.

Z drugiej strony rzadkie monety nie zawsze są kupowane i przechowywane ze względu na korzyści finansowe, które z nich wynikają, ale w wielu przypadkach są poszukiwane po prostu dlatego, że prywatni kolekcjonerzy są nimi zafascynowani i chcą je posiadać jako rzadkie i piękne wyrazy produkcja ludzka. Bez względu na to, co motywuje Ciebie - warto.