Złota moneta Britannia i jej elegancki styl wykonania

Jaka jest monetarna historia postaci Britanni i złotej brytyjskiej serii monet?

Seria bulionowych złotych monet zwana Britannia jest znana i doceniana przez kolekcjonerów aż po czasy obecne. Te złote monety emitowane są przez Mennicę Królewską (ang. The Royal Mint) od 1987 roku. W artykule zawarto informacje o rewersie, awersie, zabezpieczeniach ułatwiających jej weryfikację oraz ogólnej charakterystyce złotych monet bulionowych z tej serii.

Historia wizerunku Britanni

Postać Britannii występuje na brytyjskich monetach już od bardzo długiego czasu. Pierwsze jej historyczne wystąpienie na numizmatach przypada na czasy panowania Cesarstwa Rzymskiego. W II wieku naszej ery, cesarz rzymski Hadrian wprowadził monety przedstawiające postać kobiecą uosabiającą Wielką Brytanię. Już wtedy na monecie znajdował się napis „BRITANNIA”.

Postać tę otaczały morskie fale, co nawiązywać mogło do faktu, że Wielka Brytania jest wyspą i otacza ją morze z każdej strony. Na tej wersji monet z około 120 roku n.e. postać Britannii siedzi z głową podpartą prawą ręką. Zaopatrzona jest we włócznię opartą o jej lewe ramię, prawą stopę trzyma na skałach, a po prawej stronie monety znajduje się okrągła tarcza.

Kiedy w 410 r. naszej ery Rzymianie opuścili Wielką Brytanię, postać Britannii zniknęła z monet i jej nieobecność utrzymywała się przez wiele stuleci. Dopiero za panowania Elżbiety I Tudor w XVII wieku postać Britanii zaczęła ponownie odgrywać ważną rolę w kulturze Brytyjczyków, jednak nie wróciła ona wtedy jeszcze na brytyjskie monety.

Powrót nastąpił dopiero za panowania króla Karola II, w czasach, gdy potęga brytyjskiej marynarki miała trudniejszy okres, a postać Britanni na monetach miała na celu prawdopodobnie polepszyć nastroje panujące w narodzie w tamtym czasie. Król Karol II zdecydował się na ten krok w 1672 r., wprowadzono wtedy miedziane półpensówki i Farthingi z wizerunkiem Britanni. Na tych monetach postać Britanni siedzi na kuli, jej twarz zwrócona jest w lewą stronę. W prawej ręce trzyma gałązkę oliwną, a w lewej włócznię. U jej boku znajduje się tarcza z flagą brytyjską.

Od tego czasu Britannia gościła w różnej formie na monetach Brytyjskich. W 1987 roku pojawiła się pierwsza złota wersja Britanni. Kontynuacja tej złotej serii trwa aż do dzisiaj.

Początek złotej serii monet

Pierwsze monety z serii Gold Britannia powstały w 1987 roku, wybiła je mennica The Royal Mint. Pojawiły się wtedy takie warianty jak: 1, ½, ¼ oraz 1/10 uncji trojańskiej złota. Faktyczna ich waga była jednak większa. W przypadku monety o wadze 1 uncji trojańskiej, waga całkowita nie wynosiła 31,1g, a około 34,05g ze względu na domieszki.

Próba złota tych monet wynosiła 22 karaty. Na domieszki początkowo składała się miedź, a w późniejszym czasie srebro. Wartość nominalna wynosiła 100 funtów brytyjskich. Monety te przeznaczone były specjalnie na międzynarodowy rynek złota. Rewers od samego początku serii przedstawiał tradycyjną postać Britanni, uzbrojoną w trójząb i tarczę. Grafika ta została zaprojektowana przez Philipa Nathana. Początkowa wartość 22 karatowego złota nawiązywała do klasycznej brytyjskiej monety suwerena. W 2013 roku nastąpiła zmiana na 24 karatowe złoto i pozostaje w tej formie do dzisiaj.

Awers Britanni i jego zmiany

Od pierwszej złotej Britanni z 1987 roku, aż do 1997 roku awers tej złotej serii przedstawiał III monetarny wizerunek Królowej Elżbiety II. Portret ten został zaprojektowany w 1985 roku przez Raphaela Macloufa. Ukazuje Królową Brytyjską w królewskim diademie, który nosiła podczas corocznych ceremonii otwarcia nowej sesji parlamentu brytyjskiego. Dodatkowo grafika zawiera takie elementy jak naszyjnik i kolczyki.

W roku 1998 wizerunek na awersie złotej monety Britannia zmienił się na IV monetarny wizerunek Brytyjskiej Królowej. Ten awers został zaprojektowany przez Iana Rank-Broadleya. Portret przedstawiał profil Królowej Elżbiety II w większym przybliżeniu niż w przypadku poprzednich wersji awersu. W tej formie pozostawał aż do 2015 roku.

W kolejnym roku na awersie złotych monet z serii Britannia pojawił się V monetarny wizerunek Brytyjskiej Królowej, który w 2023 roku został zastąpiony przez portret obecnie panującego Karola III. Ten projekt wizerunku monetarnego przygotował Martin Jennings. Właśnie ta grafika występuje obecnie na monetach Britannia.

Rewers Britanni i jego zmiany

Klasyczna wersja złotej, jak i srebrnej monety Britannia przedstawia stojącą postać Britannii, będącą symbolem Wielkiej Brytanii. Grafika ta została zaprojektowana przez artystę i rzeźbiarza Philipa Nathana i od samego początku gościła na tej serii monet. Jest tak aż do dzisiaj.

Projekt monety Nathana przedstawia Britannię spoglądającą w lewo. W prawej dłoni trzyma trójząb, a w lewej gałązkę oliwną oraz podtrzymuje opartą o ziemię tarczę z flagą Unii Brytyjskiej Wielkiej Brytanii. Podpis artysty znajduje się u podstawy monety w postaci “P. NATHAN”.

Klasyczna Britannia w tej formie nie pojawiała się w ośmiu różnych rocznikach. Występowały na nich inne grafiki oraz sama postać Britanni była przedstawiona w różnych pozach. Pierwsza odmienna wersja britanni pojawiła się w 1997 roku z okazji 10 lecia tej złotej serii monet. Przedstawiała Britannię w rydwanie zaprzęgniętym w dwa konie.

Pierwszy klasyczny rewers Złotej Britanni występował od 1987 do 2014 roku z pojedynczymi przerwami. W tej wersji rewersu tło za postacią Britanii było jednolite i miało gładką powierzchnię.

W 2015 roku pojawiła się wersja monety, w której w tle Britanni umieszczono ziarnistą fakturę. Postura oraz układ postaci nie uległ zmianie względem projektu z 1987 roku. Taka forma utrzymywała się przez dwa lata.

W okresie od 2017 do 2020 roku Britannia uległa kolejnej zmianie. Zamiast ziarnistej faktury wprowadzono linie rozchodzące się centralnie ze środka rewersu. Ta cecha pozwalała dodatkowo odróżnić te roczniki od poprzednich.

Aktualny design złotej monety Britanna i zastosowane w niej zabezpieczenia

Ostatnia zmiana w rewersie złotej serii Britannii nastąpiła w 2021 roku. Mennica The Royal Mint stworzyła wtedy innowacyjne zabezpieczenia, dzięki którym monety z tej serii są jeszcze bardziej unikalne i umożliwiają dodatkową wizualną weryfikację.

1. Pierwszym zabezpieczeniem było umieszczenie graweru kątowego. Znaleźć go można z lewej strony monety u stóp Britanii. Znajduje się tam znak kłódki, który przy zmianie kąta patrzenia zmienia się w trójząb.
2. Druga nowa cecha w rewersie polegała na umieszczeniu tynktury na tarczy. W poprzednich wersjach flaga Unii Brytyjskiej Wielkiej Brytanii miała prostszą formę.
3. Kolejną zmianą było dodanie nowego dodatkowego wiersza tekstu na wewnętrznym pierścieniu monety, z łacińskim powtarzającym się kilkukrotnie napisem „DECUS ET TUTAMEN”.
4. Finalną zmianą była modyfikacja tła za postacią Britanni. Od tej pory w tle grafiki monety zobaczyć można detal przypominający fale morskie wykonany pikolaserem. Obraz mieni się w zależności od kąta patrzenia.

Rewers złotej monety Britannia z 2024 roku cechuje się dokładnie takimi zabezpieczeniami jak wersji z 2021 roku. Na awersie znajdziemy portret Króla Karola II, którego wizerunek pojawił się tam w 2023 roku.